ကခ်င္ဒုကၡသည္

ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္ဖဲြ႔ KIA နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္တို႔ၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ပ်က္ျပားၿပီး တုိက္ပဲြေတြ ျပန္ျဖစ္ခဲ့တာဟာ ၃ႏွစ္ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္ပဲြေတြက ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ ေနရသူေပါင္း ၁ သိန္း ေက်ာ္အထိ ရွိသြားပါၿပီ။ ဒုကၡသည္အမ်ားစုဟာ ေနထုိင္ေရးအခက္အခဲနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရသလို ကေလးေတြပညာေရးအတြက္လည္း ပူပန္ေနၾကရပါတယ္။ ေနရပ္မျပန္ႏိုင္ေသးတဲ့ ကခ်င္ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရိွေရးကို အထူး လုိလားေနၾကပါတယ္။ တေက်ာ့ျပန္ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားတဲ့ ကခ်င္စစ္ပဲြ ၃ ႏွစ္ ျပည့္ခ်ိန္မွာ ဒုကၡသည္ေတြ ရင္ဆုိင္ရတဲ့အခက္အခဲနဲ႔ လုိလားခ်က္ေတြကို ဗီြအုိေအ ျမန္မာပိုင္းရဲ့သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကေန ၁၇ ႏွစ္တိုင္အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၾကတဲ့ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္ဖဲြ႔နဲ႔ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္အၾကားမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔က စတင္ၿပီး တုိက္ပဲြေတြ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားလာတာဟာ အခုဆိုရင္ ၃ ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။

၃ ႏွစ္ၾကာျဖစ္ပြားတဲ့တုိက္ပဲြေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ၁သိန္းခဲြေလာက္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္က ျမစ္ၾကီးနား၊ ဗန္းေမာ္၊ ၀ိုင္းေမာ္၊ မန္စီ စတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြအျပင္ KIA ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသက စစ္ေရွာင္စခန္းေတြမွာ ထြက္ေျပး ခုိလႈံေနၾကရသလို အခက္အခဲမ်ိဳးစံုနဲ႔လည္း ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႔ေနရပါတယ္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ ဂ်မုိင္ေကာင္ စစ္ေရွာင္စခန္းမွာ ခုိလႈံေနသူေတြ လတ္တေလာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြအေၾကာင္း စခန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၾကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ေပးေနသူ ဦးေအာင္ျမတ္က အခုလုိ ေျပာပါတယ္။

“အခုက ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြ ေက်ာင္းစတက္တဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ စာေရးကိရိယာေတြအားလံုး အဓိက မိဘေတြက ပူပင္ေနၾကတယ္။ ေက်ာင္းသံုးကိရိယာပစၥည္းေတြက ေထာက္ပံ့တာ မရွိေတာ့ဘူး။ တပ္ေတြ ေနာက္ဆုတ္တာမ်ဳိး၊ တခ်ဳိ႕တပ္ေတြ ေလွ်ာ့လာတာမ်ဳိး မရွိၾကဘူးေပါ့။ စစ္မ်က္ႏွာဇုန္မွာ က်ေနတဲ့သူေတြဆိုေတာ့ ျပန္ဖို႔ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ေသးဘူး။”

ဂ်မိုင္ေကာင္စခန္းမွာ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ ၁,၀၀၀ နီးပါးရိွၿပီး သူတုိ႔တြက္ ကုလမသဂၢရဲ့ ကမၻာ့ စားနပ္ရိကၡာအစီအစဥ္ WFP အဖဲြ႔က ရိကၡာ ေထာက္ပံ့ ေပးထားပါတယ္။ ဒီစခန္းကိုေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတည္းက ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္က ပါကေထာင္စခန္းက စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္တဦးကေတာ့ စခန္းမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ကိုသာ လုိလားေၾကာင္း အခုလို ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔အေျခအေနေၾကာင့္ အခုေလာေလာဆယ္ အိမ္ျပန္ခ်င္တဲ့စိတ္ေတြေတာ့ မရွိဘူး။ အခုေလာေလာဆယ္ က်ေနာ္တို႔ ျဖစ္ခ်င္တာ၊ လိုခ်င္ေနတာက တိုက္ပဲြ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြပဲ လိုလားေနတယ္။”

တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ေဒသက စခန္း ၆ ခုကို ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ ၀မ္ေပါင္နိန္းထဲြအဖဲြ႔က ေဒၚေမရီတြမ္ကေတာ့ စခန္းေတြမွာ အဓိက လုိအပ္ေနတာေတြကို အခုလုိ ေျပာပါတယ္။

“အခု မိုးတြင္းေရာက္လာၿပီေပါ့ေနာ္။ အဓိကကေတာ့ နမ့္နိမ္းပါကေန ႏုိဝင္ဘာ ၂၀၁၃ မွာ ေျပာင္းလာတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းက အခုခ်ိန္ထိ သူတို႔က UNHCR ကေပးတဲ့အတုိင္း ရြက္ဖ်င္တဲထဲမွာပဲ ေနေနရတယ္။ အဲဒီေတာ့ မေန႔ တေန႔ကစၿပီး မိုးက တေန႔လံုးရြာတယ္ဆိုေတာ့ ၾကမ္းျပင္အတြက္ကေတာ့ အခက္အခဲရွိတယ္။ ေနရာထုိင္ခင္းေပါ့။ ေနာက္ၿပီးမွ ေက်ာင္းေတြေပါ့- ေက်ာင္းေခါင္က ျပန္ၿပီး ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔ ဆိုတာထက္ အသစ္ျပန္ေဆာက္ရမယ့္ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္သြားတယ္။ အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ နည္းနည္းအခက္အခဲရွိတယ္။ -- က -၄-၅-၆ လမွ တစ္ခါေရာက္တယ္။ ေနာက္ ၂ လ၊ ၃-၄ လအတြက္ပဲ ရွိေတာ့တယ္။ ေနာက္ တႏွစ္စာအတြက္ အဲဒီလို ဂရမ္တီ မရွိေသးဘူး။”

တျခားလိုအပ္တာကေတာ့ က်န္းမာေရးကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ အာဟာရျဖည့္ဆီးေပးဖုိ႔ ေတြျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆက္ေျပာပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြအိမ္ျပန္ႏိုင္ဖုိ႔ကေတာ့ KIA နဲ႔ အစိုးရအၾကား လက္ရိွေဆြးေႏြးေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနတယ္လုိ႔ ေဒၚေမရီတြမ္က သံုးသပ္ပါတယ္။

“အခု ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ရွိေနတဲ့သူေတြက သူတို႔ရဲ႕ေနရပ္ကို ျပန္ဖို႔ဆိုတာက ေဆြးေႏြးေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈျဖစ္ဖို႔အေပၚမွာပဲ အမ်ားႀကီး မူတည္တယ္။ တကယ္ စိတ္ခ်ရတဲ့ အေနအထား ေရာက္တဲ့အခါမွာ က်မတို႔က ျပန္ခုိင္းဖို႔ အေျခအေန ျဖစ္မယ္ေပါ့။ ဒီလူေတြအတြက္ကေတာ့ ျပန္ဖို႔ဆိုတာက ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသားအဖဲြ႔ေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကား ေျပာတာ စိတ္ခ်ရၿပီဆိုတဲ့ အေျခအေနျဖစ္တဲ့အခါမွ သူတို႔ ျပန္ဖို႔ကေတာ့ ျဖစ္လာမွာေပါ့ေနာ္။”

အဓိကေတာ့ သူတုိ႔ ရြာေတြမွာ စစ္တပ္က လာေရာက္ တပ္စဲြေနတာနဲ႔ ေျမျမႇဳပ္မုိင္းဗံုးေတြ မရွင္းလင္းႏိုင္ေသးတာေၾကာင့္လည္း ျပန္ဖုိ႔အတြက္ အခက္အခဲရိွေနတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားသူေတြက စစ္ပဲြရပ္ဆုိင္းေရးအတြက္ ေဟာေျပာပဲြြ ဆုေတာင္းပဲြနဲ႔ ကဗ်ာရြတ္ဆုိပဲြစတာေတြကို ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ေတြမွာ က်င္းပေနသလို စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ စခန္းအသီးသီးမွာလည္း ဒီမနက္က ဆုေတာင္းပဲြေတြ က်င္းပပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ စစ္ပဲြ ၃ ႏွစ္ေျမာက္တဲ့ေန႔မွာ ႏုိင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ ၅၅ ဖဲြ႔ကလည္း အျမန္ဆံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားသလို စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လုိအပ္ေနတဲ့ အကူအညီေတြ အျမန္ဆံုးေပးအပ္ဖုိ႔ကို ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖဲြ႔ကေတာ့ စစ္ပဲြျပန္လည္ စတင္တဲ့ ၂၀၁၁က စၿပီး ျမန္မာအစိုးရစစ္တပ္ဖက္က လူအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အပါအ၀င္ လူနာခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ မွတ္တမ္းေတြကို ရခဲ့ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီအတြက္ ျမန္မာအစိုးရစစ္တပ္အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလုိက္နာဖုိ႔နဲ႔ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ကိုလည္း ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။

Voa